[ CHUYỂN ĐỔI SỐ ] Chuyển đổi số hỗ trợ tiếp cận thị trường nông sản và góp ý hoàn thiện Phần mềm AgriDataGo

Tham dự Hội thảo có Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số và thống kênông nghiệpĐặng Duy Hiển; Phó Chánh Văn phòng Điều phối nông thôn mới Trung ương Trần Nhật Lam; cùng đại diện lãnh đạo Trung tâm Kiểm nghiệm kiểm chứng và Dịch vụ chất lượng (Retaq), Quỹ Thiện tâm (VinGroup) và một số cơ quan chuyên trách của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Cục Chất lượng, Chế biến và Phát triển thị trường; Cục Bảo vệ thực vật; Cục Thú y; Trung tâm Khuyến nông Quốc gia; Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp…

Hội thảo “Chuyển đổi sốhỗ trợ tiếp cận thị trường nông sản và góp ý hoàn thiện Phần mềm AgriDataGo” nhằm đánh giá hoạt động chuyển đổi số (CĐS) ngành nông nghiệp hỗ trợ các chủ thể tiếp cận thị trường nông sản và đánh giá sự phù hợp của cấu trúc, dữ liệu, tính tiện dụng của phần mềm AgriDataGo đối với người sử dụng.

Phát biểu ý kiến tại Hội thảo, Phó Trưởng phòng Công nghệ số (Trung tâm Chuyển đổi số và thống kê nông nghiệp) Nguyễn Hoài Nam đã cho biết về thực trạng và yêu cầu về chuyển đổi số hỗ trợxúc tiến thương mạinông sản. Theo ông Nguyễn Hoài Nam, mục tiêu chuyển đổi số ngành nông nghiệp xây dựng dựa trên 3 trụ cột, gắn liền với mục tiêu chuyển đổi số quốc gia, gồm: Chính quyền số, Kinh tế số nông nghiệp, Nông thôn, nông dân số.

Chuyển đổi số thúc đẩy phát triển kinh tế tri thức, trong nông nghiệp, tri thức ngành chính là kinh tế số nông nghiệp. Chuyển đổi số thay đổi tư duy, thói quen, văn hóa làm việc, liên kết, hướng tới quản trị số trong quản lý nhà nước ngành nông nghiệp, giúp tăng sức chống chịu của nền kinh tế, trong đó có kinh tế nông nghiệp. Chuyển đổi số nói chung và ngành nông nghiệp nói riêng chỉ thành công khi tất cả mọi người cùng thực hiện, trách nhiệm tương tác và chia sẻ.

Chuyển đổi số là cách làm mới làm thay đổi lớn trong xúc tiến thương mại truyền thống như: Thay đổi cách thức, hình thức truyền thông, quảng bá, nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm, hàng hóa; Thay đổi cách thức, hình thức tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong cộng đồng doanh nghiệp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, thích ứng với xu hướng thị trường hiện nay. Chuyển đổi số sẽ hỗ trợ đắc lực cho xây dựng chuỗi liên kết điện tử trong cả chuỗi cung ứng các sản phẩm hàng hóa nông sản, từ nguyên liệu, vật tư đầu vào, đến sản xuất, xử lý, phân phối, lưu trữ, bảo quản, bán lẻ và cuối cùng là người tiêu dùng.

Trưởng Phòng Khuyến ngư Đặng Xuân Trường (Trung tâm khuyến nông Quốc gia) cho biết, cán bộ khuyến nông, nhất là đội ngũ cán bộ khuyến nông cộng đồng rất cần ứng dụng công nghệ phân tích dữ liệu vào phân tích và quản lý, vấn đề môi trường, sức khỏe cây trồng, vật nuôi sẽ được cảnh báo rủi ro cho người nông dân từ sớm, từ đó sẽ có những biện pháp ứng phó giảm nhẹ mức độ ảnh hưởng của thiên tai. Những ứng dụng khoa học công nghệ trong chuyển đổi số nông nghiệp giúp cán bộ khuyến nông cộng đồng hỗ trợ nông dân cập nhật thường xuyên thông tin bằng nhật ký điện tử, camera giám sát, kiểm soát môi trường, đất, nước…. từ đó giúp quản lý tốt hơn chất lượng sản phẩm, nâng cao giá trị sản phẩm.

Giám đốc Trung tâm Kiểm nghiệm, kiểm chứng và dịch vụ chất lượng (Cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường) Trần Đăng Ninh cho biết: Hiện nay, đa số các hộ nông dân, cơ sở sản xuất, kinh doanh, chế biến nông nghiệp còn ở quy mô nhỏ lẻ, thiếu định hướng dài hạn, thường xuyên “loay hoay” trong lựa chọn “vật nuôi, cây trồng” và xác định thị trường mục tiêu. Hầu hết họ còn đang rất thiếu thông tin về thị trường, nhất là các yêu cầu về tiêu chuẩn của thị trường đầu ra. Điều đó dẫn đến nuôi trồng/sản xuất không theo đúng nhu cầu số lượng, chất lượng và không đáp ứng được quy trình thủ tục để cung ứng sản phẩm cho nhà phân phối, nhập khẩu.

Những quy định về biện pháp phi thuế quan (Non-tariff measure) của thị trường đích là thách thức lớn cho các cơ sở sản xuất, chế biến, các đơn vị xuất khẩu và các cơ quan có thẩm quyền trong kiểm soát sản xuất và xuất khẩu nông sản. Việc chạy theo các yêu cầu khi đã “lỡ” sản xuất ra sản phẩm rồi sẽ gây tốn kém chi phí và đẩy giá sản phẩm khi muốn bán vào thị trường đích.

Do đó, nhu cầu đặt ra là xây dựng một Hệ sinh thái với nền tảng chung bao gồm các dữ liệu cụ thể, dễ hiểu về Tiêu chuẩn, các biện pháp phi thuế quan và quy trình thực thi nó để các chủ thể sản xuất, chế biến, kinh doanh, xuất khẩu, các đối tác liên kết phát triển nông lâm thủy sản nắm bắt sớm, từ đó tuân thủ tốt hơn những quy định của các nước cũng như của Việt Nam đối với nông sản xuất nhập khẩu, góp phần phát triển sản xuất và xuất khẩu nông lâm thủy sản bền vững.

Dự án “Xây dựng hệ thống dữ liệu theo chuỗi giá trị để hỗ trợ quản lý chất lượng nông lâm thủy sản của Việt Nam” (AgriDataGo) được Quỹ Thiện Tâm tài trợ, Trung tâm Retaq triển khai từ tháng 10/2023, giai đoạn 1 kết thúc vào tháng 10/2024. Thông qua mạng lưới liên kết, dự án đã tăng cường phối hợp các đơn vị đầu mối quản lý nông lâm thủy sản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Về dài hạn, phần mềm AgriDataGo sẽ mở rộng liên kết với các đơn vị liên quan thuộc các Bộ Công Thương, Y tế, Khoa học và Công nghệ, VCCI.... nhằm mở rộng phạm vi sản phẩm và thị trường được hướng dẫn, ứng dụng các công nghệ mới trong giải đáp thông tin.

Giám đốc Quỹ Thiện Tâm Lý Minh Tuấn cho biết, trước mắt, hệ thống phần mềm AgriDataGo sẽ giúp cho 90 hợp tác xã mà Quỹ Thiện Tâm đang hỗ trợ trong chương trình cho vay vốn không lãi suất để giúp cho các hợp tác xã có kênh tiếp cận thị trường hiệu quả nhằm mở rộng mạng lưới và thúc đẩy tiêu thụ hàng hóa trong và ngoài nước. Trong năm 2025 tới, với mạng lưới hợp tác xã mà Quỹ Thiện Tâm hỗ trợ kỳ vọng nâng lên con số 150 đơn vị và phần mềm tiếp tục được mở rộng, nâng cấp về chất lượng và dịch vụ, AgriDatago sẽ là công cụ hỗ trợ đắc lực không chỉ đối với hệ thống hợp tác xã được tiếp cận nguồn vốn của Quỹ, mà còn mở rộng tất cả các chủ thể sản xuất, chế biến, kinh doanh nông lâm thủy sản trên cả nước (nhất là các đối tượng nhỏ, yếu thế) có thể tiếp cận công bằng và đầy đủ thông tin về tiêu chuẩn, quy chuẩn và các thủ tục cần thiết để đáp ứng thị trường đích (Việt Nam và nước ngoài), nâng cao năng lực cho các chủ thể xâm nhập và cạnh tranh trên thị trường.