CHÙA TĨNH LÂU (THANH LÂU)

phía tây hồ Tây, thuộc làng Hồ Khẩu, phường Bưởi, quận Tây Hồ

Giới thiệu

Chùa Tĩnh Lâu (Thanh Lâu tự, còn có tên gọi nôm là chùa Sải) tọa lạc ở phía tây hồ Tây, thuộc làng Hồ Khẩu, phường Bưởi, quận Tây Hồ. Chùa nhìn ra hồ Tây sóng nước mênh mông, mây trời bát ngát. Trước tam quan chùa là cây bồ đề thiên tạo xanh tốt lạ thường. Cây bồ đề không ai trồng, nó tự sinh ra, lớn lên trên cổng tam quan cũ của chùa. Trên thân của nó vẫn đeo bám những mảng tường gạch rêu phong, như muốn chứng minh: bồ đề nhờ chùa mà sinh trưởng, chùa nhờ bồ đề mà linh thiêng.
Chùa Tĩnh Lâu cũng giống như nhiều ngôi chùa cổ khác của làng xã Việt Nam, sự ra đời của ngôi chùa là để phục vụ tín ngưỡng về Phật giáo của người dân lao động. Người Việt Nam đến với đức Phật và thờ Phật, bởi họ nghĩ rằng: Đức Phật là người đại từ, đại bi, luôn giúp con người và hướng con người đến chân, thiện, mỹ, trừ tà, xa lánh điều ác... Chính vì thế khi lòng người bị xáo trộn, họ đã tới chùa để bày tỏ tâm can, cần sự giúp đỡ che chở, cầu mong sự may mắn, tốt đẹp đến với họ.
Trong thời gian kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, làng Hồ Khẩu là quê hương có phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ. Có nhiều cơ sở che giấu cán bộ hoạt động, trong đó có chùa Tĩnh Lâu. Đây cũng là nơi ẩn nấp rất tốt, nơi đi lại, liên lạc thường xuyên của cán bộ cách mạng. Sư thầy nhà chùa đã cùng tham gia rất tích cực vào việc bảo vệ bí mật cho các cán bộ của ta.
Chùa được xây dựng trong một khu vực có cảnh quan đẹp, nằm sát bờ hồ Tây, di tích đã chứng kiến bao sự đổi thay của Tây Hồ. Chùa được xây dựng từ thời nhà Lê điều này được chứng minh qua những tấm bia đá cổ có niên hiệu Cảnh Thịnh thứ nhất (1793) ghi việc trùng tu sửa chữa chùa, rồi quả chuông đồng có niên hiệu Cảnh Thịnh thứ 7 (1799). Đặc biệt bộ Tam quan chùa được xây dựng bằng những viên gạch vồ được làm vào thế kỷ XV – XVI.
Cổng tam quan chùa là một công trình mới được xây dựng do công sức của nhân dân địa phương và sư trụ trì. Tuy mới xây dựng, nhưng kiến trúc vẫn giữ được phong cách truyền thống vừa nguy nga và trang nhã. Tam quan càng trở nên trang nghiêm hơn với những hàng đại tự và câu đối đầy ý nghĩa:
Tĩnh lý nghênh nhân đăng giác ngạn
Lâu trung tống khách nhập huyền môn.
Tạm dịch:
Xóm tĩnh rước người lên bờ giác
Lâu đài đón khách đến cửa huyền.
Câu đối vừa nêu được tên chùa là Tĩnh Lâu, vừa nói lên tôn chỉ của Phật là tự giác giác tha, tự giác ngộ cho mình và giác ngộ cho người, vừa thể hiện được lòng từ bi hỉ xả của tăng ni trụ trì tại chùa, luôn ân cần với phật tử và chúng sinh.
Qua cổng tam quan vào sân chùa là cả một vườn hoa cây cảnh tuyệt mỹ. Đặc biệt có cây vạn tuế mấy trăm tuổi, vươn thẳng lên trời như một cây tùng.
Xung quanh chùa là vườn cây trái um tùm, luôn tạo cho chùa cảnh sắc thanh u tĩnh lặng. Đúng là:
Sơn trung tang cổ tự
Cao các độ bạch vân
Tạm dịch:
Núi non tang chùa cổ
Lầu giác quyện bạch vân
Chùa Thanh Lâu là ngôi chùa thuộc phái Lâm Tế, dòng Thiền tông, hiện còn bảo lưu được nhiều di vật mang giá trị nghệ thuật cao như : 41 pho tượng lớn nhỏ, 01 quả chuông đồng năm Cảnh Thịnh thứ 7 (1799), 15 tấm bia đá, bia sớm nhất có niên đại năm Cảnh Thịnh thứ nhất (1793), bia có niên đại muộn nhất có niên đại năm Bảo Đại thứ 17 (1942), hoành phi gỗ 6 chiếc, 17 đôi câu đối gỗ… Ngoài ra còn có nhiều đồ thờ tế tự khác nhau như cây đèn, cây nến, y môn, cửa võng, đã tạo cho chùa vẻ lộng lẫy, uy nghiêm.
Chùa Tĩnh Lâu là một ngôi chùa cổ có lịch sử xây dựng từ khá lâu đời. Tồn tại cho đến ngày nay, di tích đã mang trong mình một bề dày lịch sử khoảng trên hai trăm năm. Trải qua những bước thăng trầm của lịch sử, rồi những hủy hoại do mưa nắng của thời gian, chùa Tĩnh Lâu vẫn trường tồn và đứng vững trong một cảnh quan, một không gian thoáng đãng, cấu trúc di tích về cơ bản vẫn được bảo tồn nguyên trạng, như: khu chùa chính bề thế, khu nhà Tổ (năm 2016 nhà Tổ bị cháy do chập điện), nhà mẫu, nhà khách, sân vườn, khu tháp mộ, tam quan… đã tạo cho chùa trở thành một công trình kiến trúc phật giáo hoàn chỉnh, một cấu trúc nguyên mẫu về một ngôi chùa cổ của làng xã Việt Nam.
Bên cạnh những giá trị như trên, di tích chùa Tĩnh Lâu cùng với hồ Tây còn là một nơi danh lam thắng cảnh nổi tiếng của Thăng Long - Đông Đô - Hà Nội, một địa chỉ văn hóa đặc sắc của Thủ đô ngàn năm văn hiến. Ở vị trí tọa lạc ngay cạnh hồ Tây, một vùng trời nước đầy mơ mộng, ngôi chùa Tĩnh Lâu đã nổi lên như một bông hoa đầy hương sắc, một điểm sáng của vùng văn hóa hồ Tây.
Chùa được Bộ Văn hóa Thông tin (nay là Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch) xếp hạng Di tích nghệ thuật tại Quyết định số 1460-QĐ/VH ngày 28 tháng 06 năm 1996./.

Hiện vật

Tam thế Phật
Tam thế Phật
Tam thế Phật
Tượng Phật A di đà
Quan Âm Bồ Tát

Bản đồ

Địa điểm xung quanh

AM GIA HỘI (ĐỀN THỌ PHÚC LỘC)

221 phố Trích Sài, phường Bưởi, quận Tây Hồ, Hà Nội

0.56Km

DI TÍCH ĐỀN DỰC THÁNH

số nhà 89 ngõ 378 Thụy Khuê, phường Bưởi, quận Tây Hồ - Hà Nội

0.2Km

ĐỀN BẢO LINH

số 33, tổ 41 phường Nhật Tân, quận Tây Hồ, Hà Nội

2.34Km